Facebook’ta dolaşan bu yalana inanmayın

Dünyanın en popüler sosyal paylaşım ağı Facebook üzerinden son birkaç gün içinde kullanıcıların kopyalayıp durum güncellemesi bölümüne yapıştırdığı ve “Yarın teslim tarihi” ile baÅŸlayan dezenformatif mesaj yoÄŸun bir ÅŸekilde yayılmaya baÅŸladı. Bu ve buna benzer içeriklerin sürekli Facebook üzerinden paylaşılması ve bilgi kirliliÄŸi oluÅŸturması kullanıcıları büyük sorunlarla da karşı karşıya bırakıyor. Bu tarz mesajların geçerliliÄŸi ve güvenilirliÄŸi var mıdır? Bu metinlerin paylaşılmaması kullanıcıları etkiler mi? Marmara Ãœniversitesi Ä°letiÅŸim Fakültesi Öğretim Ãœyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık konuya açıklık getirdi.

HOAX'LAR TÃœRKÄ°YE'DE TROLLER TARAFINDAN YAYILIYOR

Marmara Ãœniversitesi Ä°letiÅŸim Fakültesi Öğretim Ãœyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık, Facebook'ta kullanıcılar arasında paylaşılan ve “Yarın Teslim Tarihi” ÅŸeklinde baÅŸlayan metinle ilgili; “Sosyal aÄŸlarda bu tür yalan haber (asparagas) içeren bilgi mesajlarına kullanıcılar itimat etmekte ve bu bilgileri duvarlarında sorgulamadan paylaÅŸmaktadırlar. Bu tür mesajlara “hoax” adı verilmektedir. GeçmiÅŸte e-postalarla baÅŸlayan bugün ise sosyal medyada sıklıkla paylaşılan hoaxlarda inanırlığın arttırılması için resmi kurum adları, hukuki terimler, devlet tarafından yayımlandığı iddia edilen belgelerin isimlerini kullanılmakta ve bu tür mesajların yasal yaptırıma sahip olduÄŸu düşünüldüğü için tıpkı bir virüs gibi bu tarz içerikler hızlıca yayılmaktadır.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

“RESMÄ°LEÅžTÄ° DÄ°KKAT” VE “YARIN TESLÄ°M TARÄ°HÄ°” İÇERÄ°KLÄ° MESAJLARA Ä°TÄ°BAR EDÄ°LMEMELÄ°

Sosyal medya kullanıcıların araÅŸtırmadan bilinçsiz bir ÅŸekilde bu mesajları paylaÅŸtığını, hatta bu mesajlara inandığını ifade eden sosyal medya uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık; “EÄŸitim ve bilgi düzeyi yüksek kullanıcılar da ne yazık ki bu asparagas haberlerini kurbanı oluyor ve bu mesajları profillerinde paylaşıyor. Özellikle sosyal medya trollerinin ortaya atmış olduÄŸu bu mesajlar ne yazık ki günümüzdeki konjonktür nedeniyle kullanıcıları olumsuz yönde etkiliyor. Zaten Facebook'a üye olurken kullanıcı sözleÅŸmesini de otomatik olarak kabul etmiÅŸ oluyoruz. Dolayısıyla internet ortamında dolaÅŸan ve kaynağı belli olmayan bu tarz mesajlara itibar edilmemesi son derece önemlidir. Paylaşılan metinde Kanal 13 ifadesi yer almaktadır. BilindiÄŸi gibi Türkiye'de böyle bir kanal mevcut deÄŸildir. Yine kullanıcıların bu tarz mesajlardan sürekli etkilenmesi üzerine Facebook; “Kontrol Sende” baÅŸlıklı bir açıklama yayınlamış ve bu açıklamada; “Facebook'ta paylaÅŸtığın ÅŸeylerin kontrolünü elinde bulundurmak için bir bildirimi kopyalayıp yapıştırman gerektiÄŸini söyleyen bir gönderi görmüş olabilirsin. Buna inanma. KoÅŸullarımızda çok net bir ÅŸekilde belirtiliyor: Facebook'ta paylaÅŸtığın bilgilerin ve içeriklerin tamamı senin mülkiyetindedir ve bu bilgilerin nasıl paylaşıldığını gizlilik ve uygulama ayarların aracılığıyla kontrol edebilirsin. Bu uzun süredir böyle ve deÄŸiÅŸmedi.” ifadelerine yer vermiÅŸti.

TÜRKİYE ROMA STATÜSÜ'NE TARAF DEĞİLDİR!

Facebook üzerindeki dezenformatif mesajlarda sürekli olarak Roma Hukuku ve Roma Statüsü gibi ibarelerin yer aldığının altını çizen akademisyen Yrd. Doç. Dr. Kırık; Öncelikle “Roma Statüsü”nün BirleÅŸmiÅŸ Milletler Konferansı'nın 1998 senesine mutabakata vardığı Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) KuruluÅŸ Statüsü olduÄŸunu hatırlatmamız gerekmektedir. Bununla birlikte Roma Statüsü'ne taraf olan 124 ülke yer almakta olup bu 124 ülke Uluslararası Ceza Divanı (UCD)'nIn yetkisini tanımaktadır. Fakat Türkiye bu statüye bazı nedenlerden dolayı taraf deÄŸildir. Dolayısıyla bu durum bile asparagas olan bu metnin çürütülmesi için yeterlidir.

SOSYAL MEDYA TERÖRÜ BU MESAJLARIN YAYILMASINA NEDEN OLUYOR

Kullanıcıların kendilerine güvene alma amacıyla bu mesajları paylaÅŸtığını aktaran Yrd. Doç. Dr. Kırık; “Bugün çağımızın en temel sorunlarından biri sosyal medya terörü. Troller sosyal medya gündemini hızlı bir ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirebiliyor ve kullanıcıları etkileyebiliyor. Bugün profillerimizden yapılan her türlü paylaşımın kayıtları Facebook tarafından tutuluyor. IP adreslerinden bu paylaşımların kim ya da kimler tarafından yapıldığının tespiti mümkündür. VPN kullanılmış olsa bile sorun teÅŸkil etmemektedir. Bu nedenle kullanıcıların bu tarz mesajları paylaÅŸmasının herhangi bir anlamı ya da geçerliliÄŸi bulunmamaktadır.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.